Oedeem

Oedeem

Oedeem is de medische term voor vochtophoping. Bij vochtophoping houdt het lichaam te veel vocht vast waardoor zwelling ontstaat. Met name in de benen, handen en buik. De zwelling ontstaat doordat het vocht op die plaats niet via de bloedsomloop kan worden afgevoerd. Vochtophoping kan onschuldig zijn, maar het kan ook wijzen op een hartziekte. Bij oedeem blijft een putje achter nadat je met een vinger op de gezwollen plek hebt gedrukt. Er bestaan veel verschillende vormen van oedeem.

Hoe ontstaat oedeem

De vaatwanden van onze kleine bloedvaten kunnen vocht doorlaten. Toch stroomt het waterige deel van ons bloed niet zomaar uit onze aderen weg. Dit komt omdat het vocht in ons bindweefsel (aan de buitenkant van de vaatwand) tegendruk uitoefent. Bovendien trekken de eiwitten in ons bloed vocht aan. Oedeem als gevolg van te weinig eiwitten wordt ook wel hongeroedeem genoemd. Onze bloedvaten bestaan net als onze huid voor 70% uit collageen. Voor de aanmaak van stabiel en elastisch collageen is voldoende vitamine C en silicium onmisbaar. Omega 3 is noodzakelijk om de conditie van onze celwanden op peil te houden. Ook beschadigde vaatwanden (angio oedeem) en een (langdurig) te hoge bloedruk kunnen oedeem veroorzaken. De druk in de slagaders is dan groter dan in het weefsel buiten de slagaders en het vocht zal zich in het bindweefsel (buiten de aderen) ophopen. Totdat de druk in de bloedvaten daalt. Pas dan kan het vocht weer terugstromen en via de bloedsomloop worden afgevoerd.

Hoge Bloeddruk

Hoge bloeddruk ontstaat door een verhoogde weerstand in de kleine slagaders, de arteriolen. Soepele en elastische arteriolen kunnen zij gemakkelijk verwijden als er meer bloed doorheen moet. (Bijvoorbeeld in geval van stress). Maar als de vaatwand minder soepel is (en dus niet gemakkelijk verwijd) dan moet dezelfde hoeveelheid bloed door een nauwere buis. De bloeddruk in het hele lichaam wordt dan hoger. Alle vaten staan immers met elkaar in verbinding. Enkele oorzaken van een hoge bloeddruk zijn :

– Een voedingspatroon dat rijk is aan snelle koolhydraten. Hierdoor vermindert namelijk het vermogen van de bloedvaten om soepel uit te zetten.
– Het vasthouden van natrium en/of te weinig kalium in onze lichaamscellen.
– Stress en/of een verhoogde aanmaak van cortisol.
– tekorten aan omega 3, vitamine C en silicium.

Symptomen van oedeem

  • Vochtophoping in de enkels, voeten, benen of armen
  • Een gespannen gevoel op de plek van de zwelling
  • Opgezwollen ogen
  • Benauwdheid
  • Sneller moe zijn
  • Kortademigheid bij inspanning of bij plat liggen (‘s nachts)
  • Binnen een paar dagen één of twee kilogram aankomen

Vocht vasthouden door verzuring

Steeds meer mensen houden vocht vast als gevolg van lichaamsverzuring. Wanneer ons lichaam niet voldoende zure afvalstoffen kan afvoeren, dan ontstaat er een ophoping van deze zuren. O.a. in de lymfe. Ons lichaam houdt dan vocht vast om de schadelijke zuurresten te verdunnen. Met oedeem als gevolg. Vooral bij warm weer ontstaan klachten omdat het lichaam meer transpireert en er minder vocht beschikbaar is om afvalstoffen via de nieren goed af te voeren. Door de zwaartekracht kun je daardoor last krijgen van gezwollen benen, enkels, voeten en handen. Ons lichaam bestaat voor 70% uit water. Dit water is nodig voor onder andere het transport van voedingsstoffen, afvalstoffen, hormonen, mineralen en een is essentieel voor een goede stofwisseling. Voor een optimale vochthuishouding is het van belang om 1,5 tot 2 liter water per dag te drinken.

Lymfoedeem

Lymfoedeem is een speciale vorm van oedeem dat in de benen en soms ook in armen (of andere lichaamsdelen) kan voorkomen. Het is een ophoping van eiwit en vocht en verschilt van bovengenoemde vormen van oedeem: er is namelijk moeilijker een kuiltje in te drukken en het vocht verdwijnt (bijna) niet vanzelf of in de loop van de nacht. Sommige mensen hebben bij de geboorte al te weinig lymfevaatjes. Oedeem als gevolg hiervan heet ‘primair lymfoedeem’. Bij sommige mensen zijn de lymfevaatjes beschadigd geraakt. Bijvoorbeeld na een operatie, door bestraling, wondroos of een botbreuk.  Ook kunnen er operatief lymfevaten verwijderd zijn. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij borstkanker. In sommige gevallen ontstaat lymfoedeem door spataders. Dit heet ‘secundair lymfoedeem’. Een bijzondere vorm van secundair lymfoedeem kan optreden na de behandeling van kanker. Door een operatie of door bestraling kunnen de lymfeklieren beschadigd raken, waardoor de lymfebanen geblokkeerd raken. Hierdoor kan het lymfevocht veel moeilijker terug naar het hart en blijft het in arm(en), been of andere weefsels zitten, wat lymfoedeem tot gevolg heeft.

Kenmerken lymfoedeem

  • Het is moeilijk een kuiltje te drukken in het oedeem. Het oedeem voelt ‘vast aan’.
  • Het oedeem vermindert niet (veel) gedurende de nacht.
  • De huidplooi net onder de tweede teen is niet goed op te pakken (huidplooitest).
  • Diepe plooien tussen de tenen en de voorvoet(en).
  • Soms kunnen de tenen een beetje vierkant van vorm worden (‘bloktenen’).
  • Wratachtige huidveranderingen (papillomatose) bij de tenen, met name bij langer bestaand lymfoedeem.

Lipoedeem

Lipoedeem is geen zwelling van vocht, maar een abnormale toename van vet in de vetcellen.  Doordat ook vet vocht vasthoudt, vermindert de afvoer van lymfvocht via de lymfevaten en ontstaat er  een onderhuidse ophoping van vocht en vet. Meestal ontwikkelt de ophoping zich symmetrisch. Bij lipoedeem van armen en benen zijn handen en voeten nooit aangedaan. De huid kan bij aanraking erg gevoelig of zelfs pijnlijk zijn. Lipoedeem en lymfoedeem kunnen naast elkaar bestaan. Over het ontstaan van lipoedeem bestaat nog veel onduidelijkheid. Een groot misverstand is dat het wordt veroorzaakt door teveel eten. Vaak verergert lipoedeem door hormoonwisselingen. Zoals bijvoorbeeld in de puberteit of na zwangerschap. Gewichtsvermindering of sporten helpt niet. Deze vetophopingen kunnen ernstige pijnklachten geven en de benen kunnen snel vermoeid raken. Andere symptomen kunnen zijn: een sinasappelhuid (cellulite), blauwe plekken, verschil van 2 of 3 kledingmaten tussen onder- en bovenkant, dikke kuiten, welke ophouden bij de enkels. Oorzaken lipoedeem kunnen zijn: aanwezige toxines, verstoorde detoxificatie, overactief immuunsysteem, vertraagde schildklierwerking, oestrogeendominantie, verkeerde voeding, bindweefselproblematiek B12 tekorten en stress. Voedingsstoffen die je zoveel mogelijk moet vermijden: exorfinen, saponinen, histamine, lecitinen en gluten.

Myxoedeem

Myxoedeem is slijmerige vochtophoping in de huid. In tegenstelling tot bij ‘gewoon’ oedeem blijft er geen putje achter na lokale druk van een vinger.  Myxoedeem vormt zich ook niet per definitie op de laagst gelegen lichaamsdelen. Zoals bij oedeem onder invloed van de zwaartekracht het geval is. Het wordt juist vaak gezien op de scheenbenen . Soms komt het ook voor op de handen, ellenbogen, armen of gelaat. De huid is vaak gelig van kleur en voelt koud aan. Myxoedeem kan veroorzaakt worden door o.a. (langlopende/ernstige) hypothyreoïdie (bijvoorbeeld Hashimoto) en hyperthyreoïdie (bijvoorbeeld Ziekte van Graves) Het woord myxoedeem komt van uit de Griekse oudheid en betekent slijm of slijmerige substantie.

Wil je meer weten over oedeem neem dan contact op met Praktijk Voedingbewustzijn. Tel. 0612368398 of mail naar: info@VBZ.nu